ارزیابی وضعیت قطب های علوم پزشکی در ایران

ارزیابی قطب های علمی یکی از اهداف محوری در مدیریت دانش است. ارزیابی این نهاد ها موجب میشود تا ذینفعان هر موسسه علمی از میزان ارتقاء واستقرار کیفیت فعالیت های علمی آگاه شوند و از بازخوردهای ارزشیابی برای برنامه ریزی پویا و توسعه فعالیت های علمی بهره ببرند. علی رغم چنین اهمیتی تا کنون روش های کارآمد جهت شناسایی و ارزیابی کارکرد این نهاد های علمی به خوبی شناخته و معرفی نشده اند. از این رو در سال1388 معاونت آموزشی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی با هدف دستیابی به ابزار ارزشیابی مناسب و ارائه تصویری از عملکرد قطب های علمی علوم پزشکی ، ارزیابی این نهادها را سفارش داد. این ارزیابی با استفاده از ابزار محقق ساخته و بر اساس شاخص های «درونداد»، «فرآیند» و «برونداد آموزشی، پژوهشی، فناوری و خدمات» انجام شد. مقاله حاضر یافته های حاصل از مطالعه پیش گفت را ارائه می کند. یافته ها حاکی از آن است که 7/85% از نهادهای مورد بررسی در تهران مستقر بوده اند. از مجموع قطب های علمی مورد بررسی 6/66% برنامه استراتژیک مدون داشتند. گزارش ارزشیابی برنامه استراتژیک توسط هیچ قطبی ارائه نشد. فعالیت این نهادها به طور عمده متکی بر منابع دولتی بود. به نحوی که بیش از 50% از این نهادهای علمی گزارشی مبنی بر تامین منابع مالی از سازمان های خیریه، سازمان های غیر دولتی، سازمان های خصوصی و نیز منابع خارج از کشور نداشتند. در حیطه ظرفیت سازی بالاترین میانه امتیاز 5/ 7 و مربوط به وجود ساختار مناسب جهت ارتباطات علمی بین المللی بود. در زمینه پروژه های تقاضا محور، مشارکت علمی با موسسات خارج از کشور و بازنگری برنامه های درسی 50% از قطب های مورد بررسی غیر فعال بودند. سهم عمده برون داد این موسسات مقالات علمی نمایه شده بود و گزارشی مبنی بر دستاورد علمی منجر به ارائه خدمات در عرصه سلامت ارائه نشد. مغایرت وضعیت فعلی عملکرد قطب های علمی با این مأموریت اصلی در وضعیت امتیاز آن ها منعکس شده است. وجود چنین تناقضی در تجربیات سایر کشورها نیز گزارش شده است. لیکن آینده نگری دانشگاه های غربی موجب شد که آن ها متوجه این موضوع باشند که اگر نیازهای اقتصادی، اجتماعی جامعه را مد نظر قرار ندهند آینده را از دست خواهند داد و پس از یک دوره ناگزیر از تغییر رویه شدند، یکی از مزیت های کشورهای در حال توسعه مانند ایران امکان درس آموزی از چنین تجربیاتی است.